آویشن

آویشن شیرازی

نام انگلیسی:Thyme

نام علمی:Thymus vulgaris L

تیره:Labiatae

یک بوته ضعیف به ارتفاع 10 – 30 سانتی متر و بندرت خوابیده است. شاخه های آن کوتاه و چوبی است ( در آب و هوای سرد آویشن شیرازی گیاهی است یکساله و علفی ). طول برگ ها به 4 – 10 میلیمتر می رسد و متقابل، باریک یا بیضوی هستند. حاشیه برگها تا حدودی برگشته است. سطح بالایی کمی کرکدار است. سطح زیرین دارای کرکهای قابل لمس. طول گلها 3 – 7 میلی متر به رنگ صورتی یا بنفش فراهم قرار گرفته اند. زمان گل دادن بین خرداد تا مرداد است. تمام بخش های گیاه دارای طعم و بوی معطر و مطبوعی است. از آن برای معطر سختن سس ها، غذاهای گوشتی و ماهی ( در کنسروسازی ) استفاده می شود. مصریان قدیم از اسانس این گیاه برای مومیایی کردن مردگان خود استفاده می کردند. از طریق بذر قابل کشت است.

قسمت های مورد استفاده: جوانه های گلدار

زیستگاه و گردآوری: بومی کشورهای منطقه مدیترانه است و گاهی هم به حالت وحشی یافت می شود. عموما به شکل سبزی آشپزی و نیز یک گیاه دارویی کشت می شود. اگر برگها فقط لازم باشد گیاه را پیش از گل دادن جمع آوری می کنند، وگرنه گیاه گلدار را گردآوری می کنند. خشک کردن در سایه و در حرارتی کمتر از 35 درجه سانتیگراد انجام می گیرد. بازده آن 15 – 30 کیلوگرم در هر صد متر مربع از سال دوم به بعد است.

ایران: این گیاه به حالت وحشی در ایران دیده نشده است.

ترکیبات و اثر: اسانس فرار حاوی تیمول و کمی تانن است. به طور قابل ملاحظه ای گندزدا است. فلور روده ای را تغییر می دهد. اشتها آور است. ضد التهاب و مسکن سرفه های اسپاسموتیکی است.

مصرف: به شکل دم کرده ( 1 – 2 قاشق غذا خوری از برگ را در یک لیتر آب بجوشانید و بگذارید بماند ) از راه خوراکی برای درمان سیاه سرفه و انواع دیگر سرفه ها به کار می رود ( شربت آویشن شیرازی نیز همین اثر را دارد ). برای اسهال و ناراحتی های گوارشی نیز به کار می رود. اثر ضد کرمی آن مورد تردید است. از راه خارجی برای التیام زخمها تاثیر عالی دارد.